Thursday 5 March 2020

CHAPCHAR KUT                                                             
-Er.Chhungpuia  Renthlei 

Chapchar Kut hi Mizo Traditional kut dik tak  a ni. Hman atanga vawiin thlengin Chapchar kût hi Mizo kût zinga uar leh hman hun chhung rei ber a ni a, mizo ten kan ngai hlu hle. Mizo ten kan pi leh pu te chin dan leh zia kan phochhuah theihna hun remchang ber a nih bawk avangin a hman danah pawh hian kan pi pu te kha an fimkhur  hle. Hetih lai  hian  hun lo inherliam zel chuan chapchar kut kan hman dàn pawh chu a rawn her danglam chhohpui ve hret hret zel.


 Mizoramah chuan chiang fekfawka Chapchar Kut hman kum chu 1961 kum kha a ni a. 1962 kumah Synod Agenda telh a nih kum khan boruak a la awm vak lem lo. Kum 1963 Synod-ah chuan “Pi pu nun hlui kan duh tawk lote chawk thar leh theia din thar leh chu Kristiante tih tur a ni lo ve kan ti” tih thu hi an rel a ni. Mahse, hman zui tho a ni a, Feb. 25, 1966 khan Chapcharkut chu a tuk lawkah ram buaiin a rawn nanchin tak avangin hman zui a ni ta lo. Hun a rawn inher zel a, 1972 kum khan Mizo zirlai pawl General Conference chuan Chapchar Kut chu thar thawh lehin a huhova, hman zai an rel ta a. 1973 kumah chuan urhsun takin Aizawl lammual hman a ni. He mi kum atang hi chuan hman chho zel a ni.

Kum 1974 a lo inher meuh chuan Art & Culture Department hial te kan sorkarah a lo piang a, kum 1981 atang khan Chapchar kût  hi kum khat chhunga ‘tihtur’ pawimawhte zingah a dah a ni. State Level Committee hial a din bawk. Kum 1981 aṭanga kumin thleng hian Mizoramah chuan March thlaah lawm ziah a ni. Mizo hnam lam chi hrang hrang, inchei, zaithiam te sawmin Concert nen  hman thin a ni. Mizoram chauh ni lovin, India ram  ram pawna Mizote awm tamna  hmun dangah te pawh Chapchar Kût hi hman ṭhin a ni bawk.

Tunlaia kan hman dan erawh hi chuan duhthu a sam meuh tawh lo niin alang ta. Tunlaia Chapchar kut kan hman dan tam zawk hi chuan kan Mizo Society leh Culture  rapbet ta lek lek niin a hriat.Kanduh ang zawng zawngin kan her danglama, hmanlai anga lantir tum si, intih changkang tum bawk siin kan hmang a. Chapchar kut hlu tak mai hi tunlai changkanna tuipuia a pilbo hma ngei hian kan  harh chhuaha tul.

Thangthar ten awlsam leh chiang taka kan pi pu te nun dan an hriat theih nana document siamsak hi Chapchar Kut kan hman chhan pakhat  ni thei se a duhawm hle mai. Chapchar Kut hi hman changkan vak emaw, ruih chiam chiamna chi a ni lo a, zaithiam lar te an zai leh zai loh avanga hlawhtling leh hlawhtling lova teh ngawt chi a ni hek lo. Hmanlai huna kan mizo pipu te nundan hrang hrang te tarlang thei zawnga thangthar leh kan naupang zawkte hrilh hriatna hunah hman tur a nih avangin a theih chen chena Mizo thei ang bera hman ni zel se, kan pi leh pute hunlaia an hman dan ang khan a theih chen chenah mizo takin hmang ila mipui nawlpui rilruah a hlu zual sauh anga, hnam dang mi tan pawh en chakawm tak a ni ngei ang.

Mizo nih tihnuamtu,Mizo Traditional kut dik tak leh Mizo tena kan kut neih hlut ber a ni tih hre chunga, kan pi leh pu te nun dan chiang taka  phochhuah hi a pawimawh ber fo. Engpawh nise, Chapchar Kut hi hlimna leh inremna kut a nih ang ngeiin a tha zawngin hmang zel ila. Chapchar Kut hi hmun hrang hranga Zofate min phuarkhawmtu leh min tichaktu ni zel teh se. Chapchar Kut hi hun hmasa lamah khan sakhaw thil nen inkungkaih lo hiala ngaih a ni a,vawiin thleng hian chu dinhmun chu hmun a la luah thuk hle. A enga pawh chu lo ni ta se, kan lei tlakna (contex) azirin nun phung a danglam thei a, ngaih dan a in chen lo thung ang. Eng-le-khaw-le kan chenna mil zelin uar takin hmang zel phawt mai ang u.

No comments:

Post a Comment