Sunday 17 December 2017

KRISMAS BAZAR   LEH ROAD SAFETY   
- Er. Chhungpuia Renthlei

Kum 2017 December thla a rawn inherchhuah meuh chuan   Cable TV leh zin khualzin phur motor hrang hrangah  krismas hla hrang hrang kan ngaithla leh ta rawih rawih mai. Krismas bazar turin Zawl khawpui kan pankhawm leh tan ta. Phur taka Bazar kal lam leh haw lam te, Ngaih ngam taka kawng sira kal, thu, dawr nghak leh ual au taka kawngpui mawngtam pouh khuma kawng kama thil leitu te,  hmeithai in tia tia thawmhnaw leh eichawp phur luk luk mai te leh mi hrang hrang te MASI bazar in fanghmir bu thai darh ang maiin kan khawsa nileng a. Kan lawm chhan ber Chhandamtu theih nghilh thak khawpa  KRISMAS BAZAR a kan in pangpui zial mup mup zet hi zawng  kan mizo society ah MASI ti MASI tu ava han ni chiang kher em ve aw !

He tihlai hian  Road Safety lama kan fimkhur tawk loh avanga  krismas vuakvet a  lirthei chesuala kum tin nunna hlu tak kan hloh   mai bakah hliampui kan tuar thin te hi a pawi tak zet a ni.  Hun lo tak leh  rapthlak taka thihna thlentu Motor Accident hian naupang pawisawilo tam tak fahrah ah a siam mek a,  an hmalam hun chhun eng thei hlawhtlinna ni eng zun zam chhum angin a hliah bo kumkhua thei thin. Tin, Aizawl khawpuiah pawh nunphung khaihlak khawpin traffic a zam a  Traffic ti jam thei khawpin motor kan nei ta rau rau, Motor accident kan duhlo tak zet anih chuan BPL Job card nei atanga VIP Card nei thleng kan tanrual angai niin a lang ta.A bik takin thalai 2-wheeler khalhtu te   fimkhur ang u.

Aw le, krismas vuak vet laia Motor accident laka Zoram Mipui kan him tlan nan  leh krismas damtlang taka kan hman theih nan  Safety Culture hi kan nitin chhuahvahnaah kan nunpui a tul ta hle mai. Sorkar thupek a in nghat ringawt lovin, nu leh pa ten  maihni inlum ngei ah   kan fate Road   zirtir lamah   theihtawp chhuah tlang zel ang u khai
DECEMBER LEH  KRISMAS BAZAR  
- Er. Chhungpuia Renthlei 


Kum danga kan  tih loh dan pawh ni chuang lovin, kum 2017 pawlkut thla ( December)  a rawn in herchhuah leh meuh chuan  MASI  turin zoram chhim leh hmar, chhak leh thlang atangin Zawl khawpui kan pankhawm leh tan ta sup sup mai le. Nu nau rual nen, a pui apang a lian a te in Zawlkhawpui tuallaiah kan in pangpui zial leh ta mup mup mai. Phur taka Bazar kal lam leh haw lam te, ngaih ngam taka kawngsir a kal, thu, dawr nghak leh ual au taka kawngpui mawngtam poh khuma kawng kama thil leitu te, rih hmel deuh si, mahse rit vak miah silo, hmeithai in tia tia thawmhnaw leh eichawp phur luk luk mai te  fanghmir bu thai darh ang maiin MASI bazar in kan khawsa nileng leh ta.

Zoram hmun tina Biakin lama Kohhran hrang hrang ten ran thisen luantir meuh a kan lawm, kan Lal Isua pianchampha KRISMAS hi a ropui tawh tehreng nen, kan lawm chhan ber a KRIS lai tak   Chhandamtu theihnghilh thak khawpa kan sorkarin mirethei ten khaw eng kan lo hmuha eizawnna thar kan neihna tura NLUP pawisa ngei paipawn chunga  alawmna MASI   nghakhlela KRISMAS BAZAR a kan in pangpui zial mup mup  hi  fuh chiah lo mahse,  kan mizo society ah na na chuan hman atanga tun  thlengin MASI ti MASI tu ava han ni chiang kher em ve aw ! Tuna atanga kumkhua pawhin  a la ni zel loving ti pawh sawiin a siak lo e!

Ni e, kan mizo  nunphungah   krismas bazaar hian  nuthlawi zuna uai ang maiin  kan thinlung a phuar nghet tlat mai zawng a nih hi. December thla a rawn inherchhuah meuh chuan Masi rim a nam kan ti a, Cable TV leh zin veivak chuanna motor hrang hrangah Bethlehem lam min hruai thei tur  krismas hla hrang hrang kan ngaithla leh ta rawih rawih mai. Hetihlai hian keini mipui tam zawk leh sumdawngtute hriatna thazam chuan December hming a rik rual rual hian Bethlehem lam aiin Aizawl bazaar hawitir tlat si.

Hetihlai hian Traffics police lam pawhin theih tawp chhuahin zingkar atangin nileng leh zan rei tak thlengin khawlaiah vaivut khu, meikhu leh khu chi tin an hipa, a hah pawl te hi chu an hah ngawt mai. Phung velh an sawi ang maiin Lirthei leh ke akal nitinin kan pung tial tial si a, thuampui leh kulikawn inkarah   eng hunah pawh zing kar atanga zan thlengin traffic a jam thei vek a ni ber mai. Bike chhuak thar chak ber ber pawh nei mah ila, lehpelh theih lohva kan hma a JCB emaw Tracktor emaw a kal miau si chuan JCB leh Tracktor speed a muang fan raiha kan lim puat puat a tul chang a awm ta fo mai.

Aizawl khawpui han thlirin traffic jam tireh vek khawpa kawngpui han tihzauh ngaihna a awm lo hrim hrima, tihzauh theih pawh ni ta sela, sorkar atanga sum leh pai tam tham tak kan dawng te anih loh chuan kawngkama in nei ho hian awlsam takin kan in hmun inchi khat pawh kan satthla dawn reng reng lo, kan in leh dawr sah hek ai chuan traffics te chu jam nileng thak mahse kan pawi ti lo. ADA ten an ngam zawng in ding lai, insak tur, insak mek e.t.c huaisen taka an thiat te, stay order an pe te leh cancel sak hial theih lai hian Officer lian leh politician lian thenkhat te chuan ual au takin thenawm te zing nichhuak leh tlai nitla dawng thei lo lekin in leh lo an din ve mek bawk a.

Aizawl traffic tawt lutuk tireh tur  leh  air pollution tihtlem nana lirthei khalhtu te laka thu pek hrang hrang sorkar in a siam mek  Carrage neih, kawngkama parking khap, motor hlui lutuk tihbo leh document fel fai  leh  adang tam tak te hi  Sorkar hian politician leh mi hausa te nghawng phak turin   kengkawh thei hram se aw. Mipui te pawhin kan tawrhna tur anih pawhin kan thlawp ngei ngei ang. A bik takin  Chanmari leh Sikulpuikawn main road sira nileng leh zankhua a motor  kawngkama an la park del dul lai a, traffic police in kawng sira motor park an man sangkhat lai tling tawh  lawi si te hi kawng leh lama thlir chuan a mak viau mai. Mipui leh sorkar a tanrual a ngai hle mai.

 Sawi tur tam tak a awm thei ang.  Eng pawh nise, krismas bazar hun lai taka traffic jam nasa lutuk tuartu te hi mipui   tho kan ni avangin  Hlim taka  MASI bazaar turin  theih tawkin kan phak tawk ang angin tan la zel phawt mai teh ang u. MASI BAZAR NUAM VEK U LE. 
FELIZ NAVIDAD  
 - Er. Chhungpuia Renthlei

Feliz Navidad  hla hi  Boney M  te hian House, Disco, R&B/ soul, Holiday, Pop music hmangin   kum 1981 khan  Boney M  Christmas Album 1981  ah an record a, a hit em em mai a.Hei hi keini mizo leh khawvel mipui ten Feliz Navidad  hla kan hriat lar berna pakhat a ni. Feliz Navidad  tih hla hi tunhma atanga vawin thlengin  krismas  hla lar ber pawl a ni. A phuahtu  sak ai mahin Boney M  krismas Album a mi hi keini mizo te chuan kan hre lar ber zawk a. A hla thu hi a tawi hle a, "Hlim leh lawm taka krismas hmang turin thinlung leh tihtakzetin  duhsakna ka hlan a che" tih chauh mai hi a ni.  
 
Feliz Navidad  tih hi spanish tawng a ni. Saptawnga  a awmzia chu "Happy Christmas"  emaw  "Merry Christmas" tihna a ni. Mizo tawng chuan  "Hlim leh lawm takin krismas  chibai le" ti a duhsakna hla a ni. Navid tih thu hi Persian ho hming,  Chanchintha thlentu (bearer of good news) emaw duhsakna sangber (best wishes)  tihna ani bawk. Tichuan, Feliz Navidad, próspero año y felicidad" tih thu hi  Spanish hoten tunhma a Krismas leh Kumthar induhsakna an in hlanna hla pakhatah an hmang chho ta zel a. Saptawng chuan "I wanna wish you a Merry Christmas from the bottom of my heart" tih a ni.

A hla thumal hrang hrang awmzia  chu:-  feliz = happy, navidad =Christmas, prospero=to prosper, ano=anus, y= and , felicidad=happiness. Tichuan, "feliz navidad, prospero ano y felicidad" tih awmzia chu "Merry Christmas, prosperous year and happiness" tih emaw,"Merry Christmas tih emaw, Prospero anus and happiness",  "Merry Christmas, prosperous year and happiness" tihna a lo ni ta nih chu.  

Feliz Navidad hla phuahtu  leh sa hmasa ber tu chu  Puerto Rican  zaithiam leh hlaphuah thiam ni bawk Jose Feliciano  a ni. Mit del a ni nghe nghe. Feliz Navidad chungchanga José Feliciano an Billboard magazine hnena a sawi dan chuan  “A tirah chuan  Spanish tawng chauhvin ka phuah a, English Radio leh TV  a an tihchhuah duh loh ka rin avangin I want to wish you a merry Christmas   tiin English in ka phuahbelh leh ta,  rin phakbakin  a lar ta a ni “ tiin a sawi.

Feliz Navidad hla hi Kum 1970 kum a Los Angeles a awmlaiin  a chhungte  New york a awm mek te tana a phuah a ni. A tirah chuan a hla thu hi Spanish tawng vek a ni. Music  hi  Rick Jarrard   an a siam thung. Nielsen SoundScan reports danin Nikum November ni 25 2016  ringawt pawh khan  Feliz Navidad hla hi copy  808,000 (Nuaih riat leh Sang riat ) lai internet kaltlanga hralh a ni. He hla phuahtu Jose Feliciano  pawh hian original version  hla hi kum 20 chuang fe mai  a sa tawh bawk a, Billboard Hot 100  zingah ah a chuang pha hial bawk. Krismas hla dang ang bawkin   khawvel zaithiam lar tak tak ten Album ah an telh teuh mai a.  A langsar zual deuh deuh te chu  :  
  1.  Boney M (1981),
  2. Pee Wee Herman featuring Charo (1988)
  3.  Elmo featuring Rosita (1998),
  4. The Three Tenors(1999), 
  5. El Vez(2000)
  6. Los Straitjackets (2002), 
  7. Anca Parghel featuring Tudor Ionescu( 2008),
  8. David Enchilada (2009), 
  9. Voodoo Cow Skulls(2009), 
  10. Michael Buble featuring Thalia (2011)

 Feliz Navidad hla phuahtu   Jose Feliciano khualzin kawng :
 Zaithiam leh hlaphuah thiam ni bawk Jose Feliciano hi September 8, 1945  khan Puerto Rican ah a piang a. Vanduai  thlak takin pian tirh atanga mitdel a ni. A mitdel chhan ber hi  mit lam natna "congenital glaucoma" a ni.  Feliciano  hi a naupan lai chuan mitdel rethei tak a ni. Kum 5 anihin New York ah a khawsa a. Midel schoolah a kala, mitdel ziak leh chhiar a zir a.   uerto Rican  hnam rimawi  Quarto an tih mai, music nalh dangdai tak  hi a pa unaupa atangin a zir a, hei hi khawvelin an hriatna ber pakhat a ni. Nitin hian ama roomah  darkar 14 guiter perhin a hun a hmanga,   kum 1950 kum a  rock and roll music hla a ngaithla nasa hle. New York's Greenwich Village ah tingtang perh dan danglam tak nen music lamah bul atana.  Kum 17 anihin Detroit ah  music contract a nei a, hei hi Music lama contract a neih hmasak ber a ni. Tichuan kum 17 anihin kum 1962 khan music lama eizawng turin sikul a chawlsan. Khawvel hriat hlawh a a lar chhohna tak (super star)  hi South America a show a neih atangin a ni.  Kum 1960 chho vel khan US ah a lar hle a, kum 1968 a album atihchhuah hnu phei chuan a lar zual hle a ni.  

August 1971 khan Jose Feliciano chu Detroit, Michigan ah Art zirlai hmeltha leh fel tak Susan Omillian nen an intawnga, kum  11 teh meuh an inngaihzawn hnuah kum 1982 khan an innei. Fapa pahnih Jonathan & Michael leh fanu pakhat Melissa  an nei. Feliciano  hi a fapa pahnih te nen  band an din a, Two Kids and a Blind Guy  tiin  phuah. Amah hi vocalist leh guiterist a ni a,Jonathan an  drumset a vua a,Michael an bass guiter a perh bawk. Chhungkua a music play hi nuam a ti hle thin.

He khawvelah tumahin thihna kan pumpelh thei lo, Khawvelin an theihnghilh ngai tawh loh tur, Cheo Feliciano pawh Kum 2014 April 18 Thursday , zing 4:13  khan amah chauhva   car a khalh     laiin  a conrol zo lova, vanduaithlak takin  electric ban a su hlauh mai, a chetsualna hmunah ka pawh chhawn lovin  kum 78 mi nin a boral nghal .  Puerto Rico ram lalber governor chuan  ni thum lai   ram pumhuapin vuina program puang nghala, motor khalhtu tha hnem tak in motor headlight chhi in an sun bawk. A chanchin sawi tur tam tak a awm, duh tawk phawt teh ang. 
  CHHIARTU TE ZAWNG ZAWNG TE,  feliz navidad, prospero ano y felicidad