Friday 18 May 2018

MARK ZUCKERBERG
Er. Chhungpuia Renthlei

Kan khawvel a inher danglam zel a, kum 2010 hnulamah phei chuan nitin deuh thaw internet  kan hmang  ta reng mai le.  A bikin facebook leh WhatsApp ngat te phei hi chu mizo society ah hrelo kan awm tawh lovang. Hetiang khawvelah kan cheng ta sa sa, tun tum chu khawvel mi maktaduai 500 chuang awlsam zawka inkawm thei tura thlunzawmna zamchhuaktu, chanchin leh ilo inhlui tawn dan thar siamchhuaktu leh keini Zofa te nunphung  hial mai pawh  min  thlakthlengtu American computer scientist,software developer, philanthropist leh khawvel social network lar ber Facebook neitu Mark Zuckerberg-a chanchin   han tarlang ve lawk teh ang.

Kum 1984  May 14 ah White Plains, New York  ah a piang.   A hming pum chu Mark Elliot Zuckerberg a ni. American  khua leh tui a ni.  A pa hming chu Edward Zuckerberga ni a, a nu hming chu Karen Kempner a ni . Apa Edward-a hi  Ha doctor  (dentist)  a ni a, a nu  hi   Rilru lam doctor (psychiatrist) a ni thung . An chhungkua hi Atheism  sakhaw vuantu te an ni.   A pianpui unau te chu Arielle Zuckerberg, Donna Zuckerberg, Randi Zuckerberg .  A naupan lai chuan a unau te nen Dobbs Ferry khua ah an cheng thin.    

Middle school a kal lai atangin  computer programming lamah a tui tawh hle a,  Kum 6 mi lek anih lai  kum 1990  daih tawh khan  Atari BASIC Programming a pa in a zir  thin.   A rilru a chak si a, thiam zung zung mai a, zawhna har tak tak a zawt reng mai bawk nen,  a pa thiamna pawhin a tlin ta ngang lo va. Computer zirtirtu Newman hnenah tution a kal ta a. Reilo te zir hnuah  ah Newman-a thiam loh thleng thleng a a zawt a, Newman-a pawhin harsa a ti thin hle.   


Ardsley High School New York ah  a kal thin a, hemi hnu ah Phillips Exeter Academy,  New Hampshire ah a zir zawm leh bawk. Heta a kal lai atang hian zirlai fing chungchuang tak a ni a, astronomy, mathematics, physics, English classical literature leh foreign languages ah exihibition ah a tel thin.  High school a kal lai hian astronomy, physics, and mathematics  chawimawina a dawng nghe nghe. Mercy college ah   software programming a zir bawk. Heta a kallai  hian  software tha tak  an chenna  in  leh  a pa ofiice inthlunzawmna tur  communication network software  ZuckNet  ti a a vuah chu a siamchhuak a.  A pa in a hnathawhnaah a hmang tangkai hle . Tin, hetihlai vek hian    music player software  Synapse Media Player' a siamchhuak bawk. Hei hi  company lar tak mai  'Intelligent Media Group' hminga a siam a ni.

Harvard University  ah  a zir zawm leh a.Hetah hian major subject ah psychology leh computer science a la a. Harvard University a akal lai hian  computer software devlopement lam a luhchilh tak tak tan ta. Havard University  zirlai ten  an zirtur courses an thlan theihna tur atana software tangkai tak 'CourseMatch' ti a avuah chu a siam phawt a. Hemi hnuah  infiamna thil atana hman turin  an zirlai zinga hmeltha ber thlanchhuah theihna tur software  'Facemash' ti a a vuah chua a siamchhuak leh bawk a .Facemash  software hmang hian Harvard University  zirlai hrang hrang passport size photo tam tak an lakhawm a,  hmeltha an tih ber an thlangchhuak thin. He Facemash  software hi a ni, vawin thlenga kan hrialar em em Facebook  bul intanna chu.


Kum 2004 Febuary thla ah Mark Zuckerberg-a Havard University a a kal laiin Havard University kal te profile, thlalak, leh chanchin te in share tawn na turin  facbook hi a siamchhuak. 'Thefacebook.com'. a tlangzarh a. Hemi hmang hian  a thian te Chris Hughes, Eduardo Saverin, Andrew McCollum leh  Dustin Moskovitz te nen e social networking site an siam a.  Kar khat a tlin hma daihin  Havard University zirlai 1300 vel lai an  in register. Mak tak maiin Facebook chu a thang chak hle a, Boston University te  leh  America ram a zirlai chauh mai bakah  mi tamtak an  in register. Kum 2005 ah facebook.com tih domain hi lei a ni. Kum 2006 atangin   educational institude zawng zawng te leh a duh apiang tan Email (Electronic mail) hmanga join theiha siam a ni..

Khawvelin Mark Zuckerberg kan hmelhriatna ber chu Facebook hi a ni.  Facebook hi   a thian te Eduardo Saverin (business aspects), Dustin Moskovitz (programmer), Andrew McCollum (graphic artist) leh Chirs Hughes te nen nasa taka an thawh hona a zara hlawhtling a ni. Google leh Yahoo lam pawhin Facebook hi Zuckerberg-a hnenah lei an dil tawh a, mahse an hlawhchham chiang hle.  

  November 15,2010 khan  email address @facebook.com hi  ah an tlangzarh. Kum 2016 a rawn inherchhuah meuh chuan, mizorama kan politician leh contractor te hausat thut ang lo deuh in, mahni thiamna leh thawhrah ngei hmangin Mark Zuckerberg –a chu a hausa ta hle mai! A sum leh pai zawnga a hlawkna chu $1.6 billion a lo ni ta.FORBES chuan  Mark Zuckerberg-a net worth hi $56.6 billion vel niin an chhutsak a, chuti a nih chuan khawvela mi hausa ber zinga 4-na a lo ni ta tihna a ni.Microsoft  Bill Gates a hausa ber ang a, a dawtah Amazon neitu Jeff Bezos, a dawt lehah Berkshire Hathaway neitu  Warren Buffett a ni ang a, a dawt leh, a 4-na chu Facebook neitu Mark Zuckerberg a lo ni ta an ti a nih chu. Mark-a hian    'Harvard University' a a kallain   Priscilla Chan  a hmelhriata , an  in ngaizawng chho ta a .

Nikum 2017 ah khan FB hmangtu tam lam hi billion 2 aiin an tam tawh a. Khawvel mihring awm zawng zawng hmun 4-a thena hmun 1 hian Facebook an hmang. Chuvangin fakna siamtu companyte hian FB hi an bawh nasa em em a. sumdawnna lam advertisementah ringawt pawh pawisa a hailut hnem hle.   Facebook siamtu Mark Zuckerberg sum lakluh a pung NASA hle a, fakna avanga sum lut a tam ta hle a ni Naupang lai mumanga lian tual tual ang khan Mark Zuckerberg hi a lian tual tual a, khawvel mi a maka maka tam tan malsawmna a ni bawk a ni.

Facebook chief Mark Zuckerberg chuan tun hnai khan an company a din a china hun kirh ber  " Facebook-Cambridge Analytica data scandal  " an hmachhawn ve ta tlat mai.  ‘This is Your Digital Life’ tih test zawhna (Quiz app)   heading hmangin Facebook ah Mimal thil (Data) tamtak   an la a.  Facebook-in    midang hnena a hlan chhawng leh thin. London Observer leh The New York Times-te chuan March 17 khan UK-a data firm Cambridge Analytica chuan personal information tam tak an lakhawm  chu politics thila anmahni ruaitu te tana dik lo taka hmangah puh a ni.  He scandal hian  mi tluklehdingawn 1.1 vel a ngawng niin BBC chuan a tarlang. TV, leh chanchinbu ah a darh ta chuai chuai mai a, Facebook ertu company ten tan an lo khawh ve bawk nen Cambridge Analytica chuan    facebook chu harsatna ruamah a hnuklut tel ve ta ani ber mai. Hetih lai hian, Facebook chief Mark Zuckerberg chuan tun hnai khan an company a din a china hun kirh ber an hmachhawn mek ah hian  chin fel ngal duak duak chi a ni lo mahse,   chak taka hma lak a nih thu a sawi a.   Khawvela thil la awm ngai lo Facebook ang han siam takah chuan kan beisei loh thil tam tak tak pawh a lo thleng thei a ni tih hi kan pawm tlan a ngai a, kan thil tih sual atangin kan insiam țha mek a, mipui pawh hian kan chungah riina an nghah chhoh zel ka beisei a ni,’ a ti bawk.

Sawi tur tam tak  zingah  tlem han tarlang lawk hi la. Kum 2010 Otober khan Mark Zuckerberg-a hringnun behchhan film, The Social Network chu tlangzarh a ni a, Mark Zuckerberg-a lemah  Jesse Eisenberg-a a chang a, David Flincher-a'n a direct.  Kum 2010  khan 'Times' magazine. Chuan  'Person of the Year'ah an thlang. Kum  2011 khan   'The Jerusalem Post', an Israeli newspaper  chuan  'Most Influential Jews'.ah an thlang bawk. May 19, 2012 khan Zuckerberg  leh  Priscilla  te hi   an innei a. Kum 2015 khan fanu  Max-I an nei, an chhungkuain Palo Alto ah an khawsa a ni.   Dec 1, 2015 khan Mark Zuckerberg leh a nupui chuan   Facebook shares atanga an dawn 90% lai chu mirethei tanpui nan an hman tur thu a puang bawk. May 25, 2017 khan  Facebook founder Mark Zuckerberg a chu  kum 12  liamta a a zirna  thin  Harvard University chuan     Kum 33  chauh  anihin  Mark Zuckerberg chu a zirna Harvard University chuan honorary Doctor of Law degree an hlan.  

Dr. Mark Zuckerberg chuan, “Kan zirthiamna hi hna hmuhna atan chauh ni lova, mahni tan chauh ni bawk hek lovin , mi dangte tan malsawmna ni thei tur “social infrastructure” kan siama mi tin tan nun awmze nei, dam chhunga tum bik nei rana an khawsak theihna tur kawng kan sialsak a pawimawh a ni. Kan khawtlang hmasawn tur chuan a ngaihtuahna thar nen a huhova thil tha ti tura hmachhawp kan neih a ngai a, thalaite hnatawh tur siamsak ringawt hi a tawk lo va, rilru puilting tak nena nun awmze hria, an dam chhan hre chiang thalai te kan chharchhuah a pawimawh a ni. Thil ropui tak kan ti tur a ni a, hmasawna chauh ni lovin, nun awmze nei, rah chhuah nun nei mihring kan chherchhuak tur a ni.” a tih hmang hian a tawp khar phawt mai ang aw.




No comments:

Post a Comment