Sunday 3 February 2019

HELLO 
Er. Chhungpuia Renthlei


A tobul leh a awmzia
Hello  rawn irh chhuahna ber chu  German tawng  (Old High German ) "halâ, holâ" atangin a ni.Tuia inthiar kaina lawng khalhtu te in chibaina, in lawmna, inthlah na leh thusawi  ngaithla tura  tura an in auhna  tawngkam a ni.Tin, tunhma  France tawnga Tunge awm? tih sawina  holla nen pawh in zawmna an nei bawk. Ahoy, hollo, holla, holloa, halloo, halloa ti te in an sawi bawk.

Literature  background
H.W. Fowler, A Dictionary of Modern English Usage_1926 in a tarlan danin _hello tih hi American tawng a ni a, British chuan hullo an ti thung. Hello tih tawngkam hi hallo thumal atanga rawn chhuak niin chhuitu tamber ten an sawi bawk.Ram hrang hrang tawnga Hello tih tlukpui te:
Australia: g'day, hey, hi.
India: Namaste
UK: hallo,hi, hiya, ey up
US: hallo, hey, hi, howdy
Ireland: how's it going, hey, hi
S.Africa: howzit

Oxford English Dictionary tarlan dan chuan Hello thu mal ziaka hmuhna hmasa ber chu  US ah Norwich Courier of  Norwich, Connecticut ten October 18,1826 a customer hip nana an ziah “Hello, Jim! I’ll tell you what: I have a sharp knife and feel as if I’d like to cut up something or other.” hi a ni.Tin, Kum 1833 ah American lehkhabu The Sketches and Eccentricities of Col.David Crockett, of West Tennessee ah an hmang leh bawk. 1860s chho velah phei chuan hello tih thumal hi thu ziak hrang hrang ah an hmang lar hle tawh a ni.

Hello Vrs WhatsApp
Tunlai tawnglerh (slang) a kan hman lar tak tak wassup, what's up, yo, sup, what's good tih te hi hello tih tawngkam tlukpui vek a ni.Tin, Social media messenger lar tak, tuna he thu i chhiarna  WhatsApp  tih thumal pawh hi hello tih  atanga lo piang a ni. WhatsApp  tih thumal   awmzia  chu I dam maw? Enge i an? I tha maw? (What is up to you? How are You?) tihna a nia, Hello tih nen ang khat ani tih te pawh han hre phawt  teh le.  

Hello Vrs Hi
 Hello emaw, Hi tih hi kan hmang lar hle. Hello hi kan mi biak te hnena hawihawmna leh zahna(Respect)  lantirna a ni.Kan ngamtlak lutuk loh emaw, mi  zahawm te  hawihhawm taka   biakna, formal language a ni.Hi tih vethung hi hello tih nen a awmzia in ang mahse, kan ngam tlak tak emaw, kan thian te nena in nel taka puithu lemlo va kan inbiakna tawng kam naran (Informal) a ni ve thung.

Telephone/Mobile  inbiakna a  hmanlar chhoh anih dan
Telephone inbiakna a hello tih hmang hmasa bertu chu Thomas Alva Edison a ni. Kum 1876 a Graham Bell an telephone a  hmuhchhuah khan  a elpui Thomas Edison  kha  "Ahoy!" tiin  telephone in a va bia a. Thomas Alva Edisona khan, hello tiin a chhanga. Hei hi telephone a an hman hmasak berna a ni. A tirah chuan telephone a inbiakna ah ahoy  tih hi hmang turin telephone hmuchhuaktu Alexander Graham Bell an rawt a. Mahse, hello tih hian a luahlan chho ta a ni ber mai.

Hetih lai hian, Website hrang hrangah hello tih hmang hmasa bertu  chu Graham bell-a  anih thu leh a bialnu Margaret Hello hming atanga  lo irh chhuak anga sawi a awm nual a. An sawi dan chuan Graham bell a hian a bialnu hming tawpa Hello hi Telephone  hmang tu ten inlawmna leh in hmangaihna lantirna tawngkam atan a hmang a. Tichuan, vawiin thlengin kan hmang chho ta  a ni  an ti. Mahse, hei hi official a proof na a awm loh bakah Graham bell  a bialnu, nupui a aneih tak hi Mabel Gardiner Hubbard-i a ni daih si. Chuvangin hei hi thu belhchian dawllo (Hoax) a ni tih finfiah a ni bawk.

 Hello tih hi Kum 1877 chho vel atang phei chuan telephone a inbiaknaah an hmang uar hle tawh a.Aug 15, 1877 khan Edison-a ngei pawhin hmang uar zel turin mi hrang hrang a fuih nasa hle. A thian pakhat, Pitburge a telephone system set up mek hnena Hello tih hi 10 atanga 20 feet a hlaah pawh a hriat theih tho vangin call bell kan mamawh kher in ka ringlo tih a ziahna  lehkha thawn pawh an hmuchhuak nghe nghe.

TelePhone hman dan kaihhruaina bu hmasa ber,District Telephone Company of New Haven, Connecticut ten Kum 1878 a an tihchhuahah  Phone hmangtu ten tawngkam hawihhawm takin hello tih hmasak zel tura ni tiin  an ziak bawk. Kum zabi 19 na ah te kha chuan mahni insawifiah hmasa lova hello han tih nghal tawp mai chu tawngkam polite lo leh chaltlai taka ngaih thin mahse, telephone inbiakna ah alar em avangin tawngkam polite bera ngaih a ni chho ta.Kum 1889 ah phei chuan Central telephone exchange operators a thawk hmeichhia te chu polite tak leh  tawngkam hawihhawm taka mi an chhan zel avangin hello-girls tiin an sawi nghe nghe.

Tin, Sap hla lar tak takah Hello tih hi an hmang nual mai. Hello  tih  thupui hmanga hla phuah lar zual te:
1.Beatles -Hello, Goodbye
2.Jonas Brothers -Hello Beautiful
3.Doors -Hello, I Love You
4.Bon Jovi -You Had Me From Hello
5.Lionel Richie -Hello

Tin, khawvel ram 180  te chuan tawngkam tha taka inbiak pawimawh zia puan darh nan leh Remna leh muanna  tih hmasawn nan November 21  hi World Hello Day atan an hmang thin a, mi 10 hnenah  chibai bukna thu an thawn chhuak theuh thin. Keini mizo society ah pawh kan hmang lar chho ve zela, hmanlai tlangau ten, khaih khaih lo ngaithla theuh rawh u  an tih thin kha tunah chuan hello.. hello kan ti tawh a.Tin, sound system check nan  hello tih hmang uar hle bawk. Tin, mipui / mimal  chibai buk nan tawngka, thusawi leh thuziak bul tan nan kan hmang uar hle bawk ta anih hi.

No comments:

Post a Comment